استاد غفار عباسی کیست؟
در روزگاری که جامعه انسانی، بیش از هر زمان دیگر، نیازمند الگوهای زنده و مؤثر برای پیوند عقل، دین و معنویت است، معرفی و شناخت چهره‌هایی چون استاد آیت الله غفاری (غفار عباسی) ضرورتی راهبردی و تربیتی یافته است. ایشان از جمله اساتیدی است که توانسته‌اند ترکیبی کم‌نظیر از فقاهت ریشه‌دار، سلوک عرفانی، بینش انقلابی و کنشگری اجتماعی را در متن زندگی حوزوی و فرهنگی عصر ما مجسم سازند.
آیت الله غفاری (غفار عباسی)، از اساتید برجسته و شناخته‌شده حوزه علمیه قم، تحصیلات حوزوی خود را تا مرتبه اجتهاد ادامه داده و از محضر بزرگانی چون آیت‌الله بهجت و آیت‌الله جوادی آملی در دروس فقه، اصول و فلسفه بهره‌مند شده است. ایشان با تلفیق تعبد عمیق فقهی و روح شهودی عرفانی (شهد عشق)، مسیری کم‌نظیر در تعلیم و تهذیب نسل طلاب و نخبگان برپا کرده است.
در روزگار دفاع مقدس، هنگامی که درهای جهاد اصغر به‌روی مؤمنان گشوده شد، آیت الله غفاری نه‌تنها در صف مقدم مجاهدان حضور یافت، بلکه در عملیات‌های متعدد، با رشادت و ایثار، دفاع از حقیقت را در میدان‌های آتش و خون معنا کرد و خود نیز افتخار جانبازی در این مسیر را یافت؛ زخمی که همچون نشان بندگی، تا امروز بر قامت ایشان باقی مانده است.
در کنار مراتب علمی و معنوی، ایشان مسئولیت‌های گوناگونی در نهادهای حوزوی و علمی کشور بر عهده داشته‌اند؛ از جمله تدریس در دانشگاه عالی قضایی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، جامعه‌المصطفی العالمیه، مجتمع آموزشی امین و نیز مدیریت یکی از مدارس علمیه قم.
بدین ترتیب، مجموعه این تجربیات علمی، زمینه را برای رشد فکری و معنوی ایشان فراهم ساخت؛ به گونه‌ای که استاد آیت الله غفاری (غفار عباسی) توانست ترکیبی منحصربه‌فرد از دانش دقیق و سلوک عمیق را در خود پرورش دهد. این دو شاخص، محور اصلی شخصیت علمی و اخلاقی ایشان بوده و هست که در تمامی مراحل فعالیت‌هایشان قابل مشاهده است.
ثمره این تلاش‌های پیوسته، تربیت نسل پرتعدادی از طلاب فاضل، نخبگان علمی و استادان دانشگاه است که امروزه در سطوح عالی حوزه و هیئت‌های علمی کشور، خود منشأ اثرند و پیوسته از محضر، جلسات و هدایت معنوی ایشان بهره‌مند می‌شوند.
در حالی‌که برخی جریان‌های فکری یا اخلاقی در حوزه، یا به دام انزوا افتاده‌اند و یا گرفتار التقاط با عرفان‌های بی‌ریشه و بی‌اصالت شده‌اند، آیت الله غفاری با تأکید بر عرفان فطری ـ شهودیِ مبتنی بر معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام، نسلی نو از شاگردان معنوی، انقلابی و مؤثر را تربیت کرده است؛ نسلی که در میدان‌های اندیشه، جهاد، تعلیم و تربیت، نقش‌آفرینی می‌کند.
این نوشتار تلاشی است برای معرفی گوشه‌ای از ابعاد علمی، معنوی، اجتماعی و انقلابی این استاد برجسته، با هدف برجسته‌سازی الگوهایی اصیل برای مسیر تربیت و تمدن‌سازی اسلامی.
زندگی‌نامه استاد غفار غفاری (غفار عباسی)
استاد غفار غفاری (غفار عباسی)، از جمله عالمان برجسته معاصر است که در متن حوزه علمیه قم بالیده و طی دهه‌ها تحصیل، تحقیق و تهذیب، به مرتبه اجتهاد رسیده است. ایشان در عرصه علوم فقه و اصول، از محضر فقهای نام‌آوری همچون آیت‌الله العظمی بهجت (ره) و آیت‌الله جوادی آملی و آیت الله اشتهاردی بهره برد و در این مسیر، توانست بن‌مایه‌ای عمیق و اصیل از استنباط دینی و فهم روشمند شریعت در خویش بنا نهد.
فقه و اصول که اساس فهم و استنباط احکام اسلامی است، در محضر این بزرگان به سطحی رسید که استاد غفاری (غفار عباسی) را از نظر علمی در جایگاهی ممتاز قرار داد. آیت‌الله جوادی آملی با رویکرد فلسفی و عرفانی‌اش، و آیت‌الله بهجت با عمق معنوی بی‌نظیرش، هر دو نقش مؤثری در شکل‌گیری نگاه همه‌جانبه استاد غفاری به علوم دینی ایفا کردند. این آموخته‌ها نه تنها علمی بلکه اخلاقی و عرفانی بودند که در سلوک استاد نمود یافتند
در عرصه سلوک و معنویت، آیت الله غفاری از چشمه‌های ناب عرفان شیعی سیراب شده است. وی سالیان متمادی، به‌صورت پیوسته و خصوصی، در محضر عارف کم‌نظیر، آیت‌الله سعادت‌پرور (پهلوانی تهرانی)؛ محصول پیوند معرفت دینی و سلوک عملی علامه طباطبایی و امام خمینی حضور داشت و با درک رموز عرفان فطری و شهودی، گامی استوار در مسیر تهذیب و سیر الی‌الله برداشت. افزون بر آن، از محضر عارفانی چون آیت‌الله کشمیری، علامه حسن‌زاده آملی، آیت‌الله بهاءالدینی و نیز آیت‌الله بهجت (ره)، بهره‌های معنوی و سلوکی فراوان برد.
ترکیب این دو ساحت، یعنی فقاهت استوار و عرفان اصیل، استاد غفاری (غفار عباسی) را به چهره‌ای ممتاز در فضای علمی و اخلاقی حوزه بدل کرده است؛ عالمی که سلوک فردی‌اش نه‌تنها در حجره و کتاب، بلکه در عرصه جهاد و ایثار نیز تجلی یافته است. در روزهای خون و حماسه دفاع مقدس، هنگامی که درهای جهاد اصغر به‌روی بندگان خالص گشوده شد، او لباس رزم بر تن کرد، در عملیات‌های متعدد حضور یافت و با پذیرش زخم جانبازی، مهر صداقت خود را پای عهد الهی‌اش زد.
دوران دفاع مقدس، فصل پرافتخاری در زندگی آیت الله غفاری است که نشان‌دهنده عمق باورهای دینی و انقلابی ایشان است. ایشان به ندای امام خمینی(ره) لبیک گفته و در خط مقدم مبارزه علیه ظلم و کفر حضور فعال داشت. با حضور در عملیات‌های متعدد، استاد غفاری نه تنها علمی بلکه عملی نیز به تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی و دفاع از میهن پرداخت.
شجاعت و فداکاری ایشان در میدان‌های نبرد، همچون چراغی فروزان، مسیر علمی و معنوی‌اش را روشن‌تر ساخت و نشان داد که علم بدون عمل، ناقص است. جانبازی ایشان گواهی است بر عزم و اراده راسخ در پاسداری از ارزش‌های مقدس انقلاب اسلامی و دفاع از خاک و کیان کشور.
این حضور میدانی، تعبیری عملی از آموزه‌های امام خمینی(ره) بود که جهاد اصغر را ذیل جهاد اکبر می‌دانست و ارزش والای مبارزه با دشمن خارجی را به عنوان مظهری از ایمان و اعتقاد به خداوند، در نظر می‌گرفت. تجربه‌های دوران دفاع مقدس، تأثیر عمیقی بر نگرش و رویکرد استاد در حوزه‌های آموزشی و تربیتی گذاشت.
این پیوند زنده میان معرفت، مجاهده و معنویت، استاد غفاری (غفار عباسی) را به الگویی عینی از «عالم عامل» در عصر حاضر بدل ساخته است.
فعالیت‌های علمی و معنوی آیت الله غفاری
بخش عمده‌ای از ارزش‌های علمی و آموزشی آیت الله غفاری ریشه در سلوک معنوی و اخلاقی وی دارد. سالیان متمادی از محضر اساتیدی چون آیت‌الله سعادت‌پرور پهلوانی تهرانی در جلسات خصوصی بهره برد و از کمالات و معارف عرفانی علما و بزرگان دیگری مانند آیت‌الله بهجت، کشمیری، حسن‌زاده آملی و بهاءالدینی بهره‌مند گردید. این تجارب معنوی، ستون اصلی استمرار حرکت سلوکی ایشان بوده است.
ایشان با پیروی از راه و روش بزرگان، همواره سعی داشته است تا علم را با اخلاق و عرفان ترکیب کند؛ چرا که معتقد است دانش بی‌اخلاق، مانند درخت بی‌ثمر است و بدون تزکیه نفس، رسیدن به حقیقت و کمال ممکن نیست. سلوک معنوی استاد غفاری (غفار غفاری)، برگرفته از تعالیم اهل بیت(ع) و آموزه‌های اسلامی است که با تأکید بر رعایت تقوا و مراقبت‌های معنوی، زمینه رشد و تعالی را فراهم می‌آورد.
این سلوک، نه تنها در زندگی شخصی ایشان بلکه در تربیت شاگردان نیز نمود یافته و باعث شده است که بسیاری از شاگردان ایشان، به عنوان الگوهای علمی و معنوی در حوزه‌های خود شناخته شوند. از این رو، حضور در جلسات و کلاس‌های ایشان فرصتی استثنایی برای بهره‌مندی از دانش و تجربه معنوی ایشان محسوب می‌شوددر گستره‌ی فعالیت‌های علمی، آیت الله غفاری با اتکا به بنیان‌های عمیق اجتهادی و سلوک معنوی، سال‌هاست که در تربیت نخبگان حوزه و دانشگاه نقش‌آفرین است.
جلسات اخلاق، معرفت و سلوک ایشان که با محوریت «عرفان فطریِ برگرفته از معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام» برگزار می‌شود، از پُرنفوذترین محافل تربیتی در میان طلاب، فضلای حوزه، اساتید دانشگاه و جوانان دغدغه‌مند به شمار می‌رود.
ایشان ضمن اهتمام به تعلیم و تزکیه رسمی، در مراکز مهم علمی چون دانشگاه عالی قضایی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، جامعه‌المصطفی‌العالمیه، مجتمع آموزشی امین و برخی مدارس علمیه به تدریس و هدایت فکری و معنوی طلاب و دانش‌پژوهان پرداخته‌اند. افزون بر آن، سال‌هایی نیز مسئولیت مدیریت مدرسه علمیه را بر عهده داشتند که دوران شکوفایی علمی و تهذیبی ویژه‌ای را برای آن مجموعه رقم زد.
ثمره این تلاش‌ها، تربیت نسل پویایی از شاگردان است که امروز در سطوح عالی حوزه، هیئات علمی دانشگاه‌ها، اتاق‌های فکر فرهنگی و میدان‌های اجرایی انقلاب حضور فعال دارند و منش تربیتی استاد را با زبان نسل خود بسط می‌دهند.
یکی از تمایزهای مهم فعالیت‌های علمی استاد، تأکید او بر بسط سلوک جمعی مؤمنانه و نقش محیط معنوی در ارتقاء فردی است؛ موضوعاتی که با زبانی ریشه‌دار، ولی در عین حال نو و مؤثر، به جوانان امروز منتقل می‌شود. فضای جلسات ایشان، نه‌تنها محفلی معرفتی، که مجمعی برای تعمیق ایمان، هم‌افزایی معنوی و پیوندهای واقعی تربیتی است.
جلسات آیت الله غفاری، همواره از تنوع موضوعی و عمق علمی برخوردار بوده و مباحثی را دربرمی‌گیرد که به نیازهای روز حوزه‌های علمی، فرهنگی و تربیتی پاسخ می‌دهد. محورهای اصلی این جلسات شامل مباحث اخلاقی، تربیتی، مبانی فقهی و اصولی، تفسیر و معارف دینی و نیز بررسی مسائل اجتماعی از منظر دینی است. از مهم‌ترین مباحثی که در جلسات ایشان مطرح می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* خودشناسی و خودسازی: تأکید بر شناخت دقیق نفس و آگاهی از نقاط ضعف و قوت، که مسیر تهذیب نفس و رشد معنوی را هموار می‌کند.
* سبک زندگی اهل‌بیتی: ترسیم الگویی عملی و متناسب با آموزه‌های اهل‌بیت(ع) برای زیست در دنیای امروز، که دغدغه‌های مادی و معنوی را به تعادل می‌رساند.
* حکمت و معنویت در قرآن: بررسی عمیق معارف قرآنی از منظر حکمت و معنویت که موجب درک بهتر فلسفه دین و کاربرد آن در زندگی روزمره می‌شود.
* نقش فطرت و عشق به خدا در تربیت: تأکید بر ظرفیت ذاتی و فطری انسان برای پذیرش حقایق و نیاز به هدایت درست جهت بیداری، اشتداد عشق و رشد معنوی.
* جهاد اکبر: شناخت ماهیت مبارزه با نفس و غلبه بر تمایلات نفسانی به‌عنوان جهاد اصلی هر مؤمن در مسیر کمال.
این مباحث فضایی پویا و تأثیرگذار فراهم می‌آورد تا مخاطبان، در مسیر رشد ایمان و تحقق سلوک الهی، همراه و همگام شوند.
نقش اجتماعی و فرهنگی استاد غفار عباسی
استاد غفاری (غفار غفاری)، علاوه بر فعالیت‌های علمی و معنوی، حضوری فعال و تأثیرگذار در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی داشته‌اند. ایشان همواره معتقد بوده‌اند که علم و معنویت بدون حرکت اجتماعی و فرهنگی، به ثمر نمی‌رسد و باید در میدان عمل نیز حضور داشت.
در طول سال‌ها، استاد غفاری با تأکید بر نقش تربیت اخلاقی و معنوی در تحول جامعه، به مشاوره و راهبری نهادهای فرهنگی، آموزشی و انقلابی پرداخته‌اند. همچنین در تعامل مستمر با نخبگان حوزوی و دانشگاهی، زمینه‌ساز تشکیل حلقات علمی، فرهنگی و تربیتی بوده‌اند که بسیاری از آنها به پایگاه‌های پویای اندیشه و عمل تبدیل شده‌اند.
مدیریت ایشان همواره با نگاه تربیتی و اخلاق‌محور همراه بوده و تلاش کرده است تا فضای علمی را همزمان با رشد فکری، فرصتی برای پرورش معنوی و اخلاقی طلاب فراهم سازد. این رویکرد، از نظر بسیاری از نخبگان و استادان حوزه، نقطه تمایز مدیریتی ایشان نسبت به سایر مسئولان بوده است که باعث افزایش انگیزه و کیفیت آموزشی در مراکز تحت مدیریت ایشان شده است.
ایشان با بهره‌گیری از تجربیات جهادی و انقلابی خود، همواره بر ضرورت ایستادگی و مقاومت فرهنگی در برابر هجمه‌های فکری و رسانه‌ای تأکید دارند و تلاش کرده‌اند تا گفتمان‌های نوین دینی را به‌صورت علمی و کاربردی به نسل‌های جدید منتقل کنند.
مسئولیت اجتماعی ایشان فراتر از مرزهای حوزه‌های علمی بوده و در عرصه‌های مختلف فرهنگی و تربیتی نیز به عنوان مشاور و راهبر مطرح بوده‌اند. توجه ویژه به نقش اخلاق و معنویت در زندگی فردی و اجتماعی، در سخنان و مشاوره‌های ایشان نمود یافته و به عنوان الگویی بارز برای فعالان حوزه‌های فرهنگی و دینی شناخته می‌شود.
حضور فعال استاد غفاری در برنامه‌های مختلف تربیتی، مناسبت های تبلیغی و نبلیغ پایدار و مستمر، موجب گسترش دامنه تأثیرگذاری ایشان در سطوح مختلف اجتماعی شده و باعث شده است که بسیاری از دغدغه‌های نسل جوان در قالب طرح‌های تربیتی مطرح و پیگیری شود. شاگردان ایشان در بیش از ۱۰۰ شهر ایران و کشورهای مختلف جهان پراکنده‌اند و هر یک در حوزه‌های علمی، فرهنگی و تربیتی به ترویج و توسعه اندیشه‌ها و سلوک معنوی انقلاب اسلامی امام خمینی مشغول‌اند.
نخبگان حوزوی که از محضر ایشان بهره برده‌اند، نه تنها از نظر علمی، بلکه در فهم عمیق‌تر مسائل اخلاقی و معنوی نیز ارتقاء یافته‌اند. این امر، سبب شده تا استاد غفاری به عنوان یکی از منابع معتبر و معتبرترین مشاوران اخلاقی و تربیتی در حوزه‌های علمی مطرح شود. در دانشگاه‌ها نیز حضور ایشان در تدریس و مشاوره، باعث ارتباط سازنده میان حوزه و دانشگاه شده و زمینه تبادل علمی و فرهنگی را فراهم آورده است.
بدین ترتیب، استاد غفاری به واسطه تلفیق علم و اخلاق، نقش کلیدی در توسعه و ارتقاء مباحث نظری و عملی در حوزه‌های تخصصی خود دارد. این جایگاه، هم محصول سال‌ها تلاش علمی و معنوی ایشان است و هم نمودار اعتماد و احترام جامعه علمی به شخصیت علمی و اخلاقی ایشان.
استاد غفاری، به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته معاصر حوزه، نمادی از تجلی همزمان علم، معنویت، جهاد و کنشگری اجتماعی است. تحصیل در محضر بزرگان علم و عرفان، حضور فعال و ایثارگرانه در جبهه‌های دفاع مقدس، و سال‌ها تلاش برای تربیت نسلی مؤمن، عالم و انقلابی، تصویر روشن و قابل الگویی از یک عالم عامل در شرایط امروز فراهم آورده است.
فعالیت‌های فرهنگی و انقلابی استاد غفاری (غفار غفاری)، بازتابی از تعهد عمیق ایشان به آرمان‌های انقلاب اسلامی و دین مبین اسلام است. مشارکت فعال در نشر معارف ناب اسلامی و حضور مؤثر در فضای فرهنگی کشور، ایشان را به عنوان یکی از رهنماهای فکری در عرصه فرهنگی معرفی کرده است.
ایشان با پیروی از خط امام خمینی(ره) و رهنمودهای مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، همواره تأکید داشته‌اند که علم باید در خدمت دین و انقلاب باشد و نقش تربیتی و فرهنگی در هدایت جامعه به سوی ارزش‌های اصیل اسلامی ایفا کند. این نگاه، موجب شده تا فعالیت‌های ایشان در تقویت هویت دینی و انقلابی جوانان به ویژه در فضای دانشگاهی و حوزوی بسیار مؤثر باشد.
بدین ترتیب، استاد غفاری (غفار عباسی) را می‌توان نمونه‌ای بارز از استاد فرهیخته‌ای دانست که توانسته با ترکیب علم، معنویت و عمل انقلابی، نقش برجسته‌ای در ترویج عرفان ناب اسلامی و تربیت نیروهای انقلابی و معنوی ایفا کند. این اثرگذاری، سرمایه‌ای ارزشمند برای حوزه‌های علمی و فرهنگی کشور به شمار می‌رود.